تفاوت زیراکس و کپی چیست؟ آیا یکی هستند؟ اگر تا به حال به یک کافی‌نت، کتابخانه یا مرکز چاپ رفته باشید، احتمالاً واژه «زیراکس» را شنیده‌اید. اما آیا زیراکس (Xerox) همان کپی (Copy) است؟ این سوالی است که برای خیلی‌ها پیش می‌آید و پاسخ آن، هم ساده است و هم پیچیده! در این مقاله، به زبانی ساده ولی علمی، تفاوت میان این دو اصطلاح را بررسی می‌کنیم.
زیراکس چیست؟
Xerox نام یک شرکت آمریکایی است که در سال ۱۹۰۶ با نام Haloid تأسیس شد و بعدها به خاطر تولید اولین دستگاه‌های فتوکپی خودکار، به نام Xerox Corporation تغییر نام داد. این شرکت به حدی پیشگام در حوزه‌ی فناوری فتوکپی بود که در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ میلادی، بسیاری از افراد به جای گفتن «کپی گرفتن»، از عبارت «زیراکس گرفتن» استفاده می‌کردند.
معرفی شرکت زیراکس
شرکت زیراکس (Xerox Corporation) یک شرکت چندملیتی آمریکایی است که در سال ۱۹۰۶ تأسیس شد و دفتر مرکزی آن در ایالات متحده قرار دارد. این شرکت یکی از پیشگامان صنعت چاپ و فناوری‌های اداری است و بیش از هر چیز به خاطر اختراع اولین دستگاه فتوکپی اتوماتیک در سال ۱۹۵۹ با نام Xerox 914 شناخته می‌شود. زیراکس نقش مهمی در توسعه فناوری‌های مدرن اداری مانند چاپ لیزری، اسکن دیجیتال و حتی رابط گرافیکی کاربر (GUI) داشته و امروزه نیز با ارائه راهکارهای چاپ، اسناد دیجیتال، و مدیریت داده در سطح جهانی فعالیت می‌کند.
اصطلاح زیراکس چطور وارد زبان عمومی شد؟
به مرور زمان، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه و غیرانگلیسی‌زبان، کلمه‌ی Xerox به‌عنوان یک فعل یا اسم عمومی به کار رفت، در حالی‌که از نظر حقوقی و معنایی، Xerox فقط یک برند خاص است.
مثال:
- درست: لطفاً یک کپی از این مدرک بگیرید.
- رایج: لطفاً یک زیراکس از این مدرک بگیرید.
کپی چیست؟
کلمه Copy در زبان انگلیسی به معنای «نسخه» یا «رونوشت» است. وقتی ما از عمل کپی کردن صحبت می‌کنیم، منظورمان تهیه یک نسخه مشابه از یک سند، تصویر یا فایل است.
کپی به معنای ایجاد یک نسخه مشابه و همسان از یک سند، تصویر یا فایل اصلی است که می‌تواند به‌صورت فیزیکی (مانند فتوکپی کاغذی) یا دیجیتال (مانند فایل‌های رایانه‌ای) انجام شود. هدف از کپی‌کردن، بازتولید محتوا بدون تغییر در ماهیت یا اطلاعات آن است. این فرآیند معمولاً با استفاده از دستگاه‌های فتوکپی، اسکنر، پرینتر یا نرم‌افزارهای دیجیتال انجام می‌شود و در حوزه‌هایی مانند آموزش، ادارات، چاپ و بایگانی کاربرد فراوان دارد.
پس در صنعت چاپ و فتوکپی، «کپی گرفتن» یعنی استفاده از دستگاه‌های دیجیتال یا آنالوگ برای ایجاد نسخه‌ی دوم از یک سند فیزیکی.
بنابراین، کپی کردن یک عمل است، در حالی که زیراکس یک برند است که ابزار این عمل را ساخته است.
این مقاله را نیز حتما بخوانید: فرق پلی کپی با فتوکپی | تفاوتی که کمتر کسی می‌داند!
چرا هنوز بعضی‌ها می‌گویند «زیراکس»؟
چند دلیل مهم وجود دارد:
- عادت زبانی و عمومیت برند: همان‌طور که بعضی‌ها به هر نوع دستمال کاغذی می‌گویند «کلینکس»، یا به هر پودر لباسشویی می‌گویند «تاید»، یا به هر ابر ظرفشویی می‌گویند: “اسکاچ“، اصطلاح «زیراکس» هم در زبان محاوره جا افتاده است.
- قدرت برند: شرکت Xerox سال‌ها بازار دستگاه‌های فتوکپی را در دست داشت.
- تسلط برند در یک مقطع زمانی: در بسیاری از مناطق، اولین دستگاه‌های فتوکپی موجود، ساخت Xerox بودند.
خلاصه تفاوت زیراکس و کپی در یک نگاه
| ویژگی | زیراکس | کپی |
|---|---|---|
| تعریف | نام برند یک شرکت آمریکایی | عمل تکثیر یک سند |
| کاربرد رایج | به‌جای کلمه «کپی» در بعضی کشورها | اصطلاح عمومی برای تکثیر |
| دقت علمی | نادرست به‌عنوان اسم عام | دقیق و عمومی |
| مشابهت با برندهای دیگر | مثل استفاده از «تاید» برای پودر لباسشویی | ندارد |
| مناسب استفاده رسمی | خیر | بله |
استفاده از اصطلاح «زیراکس» از نظر حقوقی مشکل دارد؟
بله. در برخی کشورها، استفاده عمومی از نام تجاری برای توصیف یک عمل یا محصول می‌تواند باعث از بین رفتن حق انحصاری برند شود. به همین دلیل، شرکت‌هایی مانند Xerox بارها تلاش کرده‌اند تا از استفاده عمومی نام‌شان جلوگیری کنند.
نکته مهم برای دانشجویان، کاربران و اپراتورهای کافی‌نت
اگر در فضای رسمی یا حرفه‌ای کار می‌کنید، توصیه می‌شود از واژه‌ی درست «کپی» استفاده کنید. واژه «زیراکس» بیشتر در مکالمات غیررسمی یا قدیمی کاربرد دارد.
آیا هنوز هم دستگاه‌های زیراکس تولید می‌شوند؟
بله، شرکت Xerox هنوز فعال است و محصولات مختلفی در حوزه چاپ، اسکن، فتوکپی و فناوری‌های اداری ارائه می‌دهد. البته امروز بازار رقابتی‌تر از همیشه است و برندهای دیگری مثل Canon، HP، Ricoh و Kyocera نیز جایگاه مهمی دارند.
پرسش‌های متداول درباره تفاوت زیراکس و کپی
آیا می‌توانم به هر فتوکپی بگویم «زیراکس»؟
در زبان محاوره بله، اما در زبان رسمی یا تجاری، بهتر است از واژه «کپی» استفاده کنید.
آیا دستگاه‌های «کپی» با دستگاه‌های «زیراکس» فرق دارند؟
از نظر فنی نه. دستگاه‌های Xerox یکی از انواع دستگاه‌های کپی هستند.
آیا کلمه زیراکس در فرهنگ لغت آمده؟
در برخی دیکشنری‌ها، Xerox به عنوان فعل هم آمده، اما همراه با هشدار که این کاربرد غیررسمی و رایج در زبان محاوره‌ای است.
نتیجه‌گیری
تفاوت زیراکس و کپی چیست؟ در یک جمله، زیراکس یک برند است و کپی یک عمل.
استفاده‌ی اشتباه از واژه زیراکس به‌جای کپی، اگرچه رایج شده، اما از نظر علمی و زبانی نادرست است. برای دقت بیشتر و حفظ وضوح ارتباط، بهتر است از اصطلاح درست استفاده کنیم.
